Gratis ontbijt in stadsdeel waar kwart leerlingen met lege maag naar school ging: 'Ze zijn minder ontvlambaar'
In dit artikel:
In Rotterdam-West zorgt stichting Geloven in de Wijk sinds 2019 voor een dagelijks schoolontbijt nadat uit onderzoek bleek dat een kwart van de basisschoolleerlingen zonder ontbijt naar school kwam. Vrijwilligers verzamelen elke ochtend in de weggeefwinkel Yess om boodschappen in te laden en ontbijtpakketten of kant-en-klare boterhammen naar scholen te brengen.
Scholen bepalen zelf de uitvoering: sommige geven een boodschappentas mee naar huis zodat ook ouders iets hebben, andere laten kinderen in de klas ontbijten. Bij OBS Kasteel Spangen smeren zes moeders elke ochtend enkele honderden broodjes; van de ongeveer 200 leerlingen maken zo’n 150 gebruik van het aanbod. De opzet is meestal twee broodjes (een gezonde en een zoetere variant), fruit en melk. Door het ontbijt voor iedereen open te stellen, wil de school stigmatisering en pestgedrag rond armoede voorkomen.
Directeuren en leerkrachten stonden aanvankelijk terughoudend tegenover maaltijden in de klas vanwege extra werkdruk, maar merkten al snel positieve effecten: rustiger groepsgedrag en verbeterde concentratie bij leerlingen. Andere scholen, zoals de Prinses Margrietschool, kiezen bewust voor boodschappentassen omdat armoede vaak het hele huishouden treft; zo gaat hulp ook rechtstreeks naar ouders die het soms zelf laten afweten om hun kinderen te voeden.
Het probleem van honger is verweven met bredere sociale oorzaken: slechte nachtrust door krappe woonomstandigheden, slechte isolatie en oververhitte kamers verergeren het functioneren van kinderen. Daarnaast wijst Mariska, coördinator van het schoolontbijt, op wetenschappelijke aanwijzingen dat chronische stress door armoede cognitieve prestaties en stemming kan aantasten.
Twaalf scholen in de wijk doen nu mee met het initiatief; het besef van urgentie nam toe nadat een 11-jarige in Rotterdam-Zuid drie jaar geleden onwel raakte na een heel weekend zonder eten, wat de groei van de organisatie versneld heeft. Het project draait op een vaste kern van vrijwilligers zoals Bert en Rabriaa — zij smeren broodjes, werken in de weggeefwinkel en runnen kidsclubs — en halen veel voldoening uit het helpen van buurtgenoten, vaak zonder betaald werk.
Het schoolontbijt fungeert niet alleen als direct voedselhulp, maar ook als sociaal bindmiddel: vrijwilligers en ouders ontmoeten elkaar, er ontstaat gemeenschapszin en scholen krijgen structurele steun om armoede onder leerlingen te verzachten.