Astronomisch hoge erfpacht drijft tienduizenden huizenbezitters tot wanhoop
In dit artikel:
Tranen en emotionele oproepen op het stadhuis: duizenden Rotterdamse huiseigenaren met erfpacht kregen de afgelopen maanden hoge rekeningen voor de grond onder hun woning. Ongeveer 25.000–30.000 Rotterdammers hebben een erfpachtconstructie; na een eerste periode van vijftig jaar die vaak vooruitbetaald was, moeten ze nu de grond voor de volgende vijftig jaar afkopen. Door de sterke stijging van grond- en huizenprijzen zijn de afkoopsommen dramatisch hoger geworden — vaak drie tot vier keer hoger dan eerder ingeschat — en lopen ze in veel gevallen op tot vijf- of zes-cijferige bedragen.
De gemeente stelde na veel kritiek een nieuwe rekenmethode voor en biedt een korting van 25–40 procent, maar veel inwoners vinden de resterende bedragen nog steeds onbetaalbaar. Voorbeelden uit de praktijk: een afkoopbedrag dat in 2011 nog 19.000 euro was, liep in 2024 op tot 140.000 euro; met 40 procent korting blijft dat circa 85.000 euro. Twee bewoners in Zevenkamp kregen rekeningen van 72.000 euro (met korting ca. 43.000 euro). De gemeente verwacht met de maatregelen ongeveer 2,5 miljard euro binnen te halen.
De afkoopberekening combineert een contante waardering van de toekomstige betaalde grondhuur over vijftig jaar met een eenmalige aankoopcomponent, waar de korting op wordt toegepast. Als alternatief kunnen bewoners ervoor kiezen de erfpacht jaarlijks te blijven betalen (honderden euro’s per maand), maar dat bedrag is inflatiegevoelig en kan op termijn ook fors stijgen; de grond blijft dan gemeente-eigendom.
Bij de hoorzitting uitten bewoners scherpe kritiek op communicatie en de gebruikte methode: men spreekt van “nattevingerwerk”, oneerlijke behandeling ten opzichte van nieuwere kopers en tegenstrijdigheden (in sommige wijken, zoals Nesselande, werd grond na vijftig jaar gratis overgedragen). Bewoners noemen het voelen als een financiële val en vragen de gemeenteraad om een rechtvaardiger oplossing om te voorkomen dat veel mensen gedwongen worden te verkopen of in financiële problemen raken.
De zaak raakt de kern van wat erfpacht ooit beoogde — betaalbaar woningbezit stimuleren — maar voor veel huidige erfpachters is dat doel ver uit zicht geraakt door marktontwikkelingen en de manier waarop de gemeente de overgang naar een nieuwe periode invult.